آشنایی با سیستم عامل مکینتاش Mac

مسلما شما نیز نام مک یا مکینتاش شرکت اپل را شنیده اید. اما واقعا مکینتاش چیست؟

اکثراً جز تحسین سیستم عامل مکینتاش و این‌که سیستم مخصوص طراحان گرافیک و انیمیشن است، چیزهای زیادی به‌گوشمان نخورده است. مروری بر این سیستم عامل مبتنی بر یونیکس در پورتال آسمونی می‌تواند ما را بیشتر با آن آشنا کند.

نخستین نسخه Mac OSX‌ (که مک‌ او‌ اس‌ تن تلفظ می‌شود)، در سال 1999 در دو نسخه سرور و دسکتاپ منتشر شد. از سال 2001 تا امسال، 18 نسخه دیگر از این سیستم عامل عرضه شده است که ابتدا نام‌گذاری آن‌ها بر مبنای گربه‌سانان بود، مثلا ‌"لئوپارد" اکتبر 2007 عرضه شد و "اسنو لئوپارد" یا لئوپارد برفی نیز آگوست 2009 ارائه شد.

نسخه های بعد به ترتیب مک لئون (شیر) ، مک مانتین لئون (شیر کوهی) ، مَوریکس ، یوزمیت ، کاپیتان ، سیرا ، و ... است. آخرین نسخه به نام مک Big Sur توسط شرکت اپل در ژوئن 2020 ارائه شد. همچنین، یک نسخه فرعی از یکی از این سیستم عامل ها، در سال 2007 برای ابزارهای اپل عرضه شد که از میان آن‌ها می‌توان به سیستم‌عامل آی‌ فون برای گوشی آی‌ فون، آی‌پاد تاچ و نگارشی بی‌نام برای تلویزیون اپل اشاره کرد.

--> تاریخچه:

1– توسعه خارج از اپل:

پس از این‌که اپل استیو جابز را در سال 1985 از مدیریت کنار گذاشت، او شرکت را ترک کرد و با سرمایه شخصی و وام، اقدام به تولید پدیده بزرگ بعدی کرد و حاصل، ‌NeXT‌ بود.

این ایستگاه کاری که از کامپیوترهای زمان خود، بسیار جلوتر بود، به‌دلیل بالا بودن هزینه‌های پیاده‌سازی، در سال 1993 در بخش سخت‌افزار به کار خود پایان داد...

اما نرم‌افزار آن، یعنی سیستم‌عامل شیی‌گرای ‌NeXTSTEP‌ افسانه‌ای پایاتر داشت!

این سیستم عامل که بر مبنای هسته ماخ ‌(Mach)‌ و ‌BSD‌ طراحی شده است، بر مبنای زبان شیی‌گرای ‌C‌ پیاده شده است. نکست‌استپ، در آغاز نسبت به ارائه خدمات مشاوره‌ای و فروش سرویس‌های آنلاین پرداخت اما هیچ‌گاه به موفقیتی تجاری نرسید. این هسته بعد از یک دوره تکاملی به ‌OPENSTEP‌ تغییر نام داد. اوپن‌استپ دیگر از اشیای سرویسی خود جدا شده بود! و می‌شد به‌سادگی روی ماشین‌های مختلف پیاده کرد و برای مدت کوتاهی، سان‌مایکروسیستمز آن را به‌خدمت گرفت. هر چند که اپل، آی‌بی‌ام، مایکروسافت و حتی سان نیز در این فاصله اعلام کردند که سیستم‌های عامل شیی‌گرای خود را توسعه و عرضه خواهند کرد. و بالاخره در سال 1996، اپل با قیمت 427 میلیون دلار اوپن‌استپ را خرید و به‌عنوان پایه سیستم‌عامل ‌Mac OSX‌ قرار داد. ‌ ‌

2– توسعه داخلی:

در همین فاصله، اپل به مشکلاتی تجاری برخورد کرد و سیستم عامل قدیمی مک‌او‌اس دیگر به محدودیت‌های خود نزدیک می‌شد. از سال 1994 تلاش‌های زیادی برای جایگزینی مک‌او‌اس صورت گرفت اما همه آن‌ها ناامیدانه به شکست منجر شدند تا این‌که در سال 1996 پروژه به‌طور کامل متوقف شد. ‌ ‌

پس از خرید اوپن‌استپ توسط اپل، استیو جابز به‌عنوان مشاور با این شرکت همکاری کرد و سیستم عامل بعدی این شرکت با اسم رمز «راپسودی» برای عرضه در اواخر سال 1998 آغاز به‌کار کرد.

اپل با اعلام این موضوع که توسعه‌دهندگان می‌توانند با استفاده از کتابخانه‌های این سیستم عامل، نرم‌افزارهای خود را گسترش دهند، به‌دنبال کسب مقبولیت عام بود. اما، ادوبی ‌(Adobe)‌ به‌عنوان یکی از توسعه‌دهندگان مخالفت خود را با این کار اعلام کرد. دلیل این موضوع هم به خود اپل بر می‌گشت، چرا که با شکست عرضه مک‌او‌اس بعدی، این شرکت در میان محافل عمومی بدقول شده بود.

3– تغییر جهت، تحت سرپرستی جابز:

این از دست دادن اعتبار، باعث از دست رفتن اعتماد هیات مدیره به جیل‌آملیو ‌(Gil Amelio)‌ مدیر وقت اپل شد.

هیات مدیره درخواست استعفای او را دادند و به جابز با چک سفید امضایی بازگشت و هدایت مجدد اپل را درخواست کردند. طی دو سال آتی، تمام تلاش‌های اپل مبتنی بر این بود که واسط‌های زبان برنامه‌نویسی خود را به کتابخانه‌یونیکسی کربن منتقل کند. بدین ترتیب، تمامی نرم‌افزارهای قدیمی این سیستم عامل، با ‌Mac OSX‌ هم سازگار می‌شدند. ‌ ‌

در همین فاصله، لایه‌های پایینی سیستم عامل (هسته ماخ و لایه‌های بالای آن) دوباره بررسی شدند و تحت مجوز منبع‌باز منتشر شدند. این هسته‌با عنوان داروین ‌(Darwin)‌ مطرح است. هسته داروین سیستم عاملی پایا و انعطاف‌پذیر را عرضه می‌کند که بسیاری از پیاده‌سازی‌های یونیکسی بر مبنای آن است. مک او‌اس‌تن نسخه سرور که با رابط کاربری تغییر یافته مک‌او‌اس عرضه می‌شد، از قالب جدیدی به نام آکوا استفاده می‌کرد. آکوا تغییر عمده‌ای نسبت به مک‌او‌اس داشت و با قابلیت‌هایی همچون آنتی‌آلیاز کردن متون و گرافیک‌ها، سایه‌زنی، براق کردن و شفافیت و انیمیشن به عوامل رابط گرافیکی، کاملا چشمگیر بود. ‌با این وجود توسعه آکوا که بر مبنای موتور نمایشی اوپن‌استپ بود متوقت شد و توسعه موتوری که با مجوز رایگان عرضه می‌شود، به نام کوارتز شروع شد. ‌ ‌

--> تطبیق:

1– نرم‌افزار:

مک‌او‌اس و ‌Mac OSX‌ قابلیت تطبیق مستقیم ندارند، به‌این علت که توابع برنامه‌نویسی اوپن‌استپ با همکاری شرکت سان نوشته شده است و تطابقی با مک‌او‌اس ندارد. بدین جهت، طی توسعه نخستین نسخه ‌Mac OSX‌، امولاتوری برای این موضوع ایجاد شد. ‌‌Mac OSX‌ پشتیبانی نیرومندی از جاوا دارد، به عبارت دیگر، نرم‌افزارهایی که در زمان جاوا نوشته می‌شوند، تا حد امکان با سیستم اخت خواهند بود و با حفظ این امتیاز، قابلیت چند پلت‌فرمی را هم خواهند داشت.

2– سخت‌افزار:

در ابتدای عرضه ‌Mac OSX‌، بستر سخت‌افزاری استاندارد برای این سیستم عامل، بر مبنای پردازنده‌های ‌PowerPC‌ نسل‌های ‌G‌3، ‌G4‌ و ‌G5‌ بود. نسخه‌های بعدی مک از سخت‌افزارهای قدیمی‌تر پشتیبانی نمی‌کردند.

به‌عنوان مثال، پانتر از ‌G3‌ پشتیبانی نمی‌کرد و تایگر پشتیبانی ‌G4‌ را متوقف کرد. با عرضه لئوپارد در سال 2007، اپل پشتیبانی از پردازنده‌های ‌ G3‌ و ‌G4‌ را به‌طور کامل متوقف کرد.

--> انتقال به اینتل:

در سال 2002، شایعه‌ای مطرح شد که اپل مایل است سیستم عامل خود را بر پردازنده‌های اینتل عرضه کند. در سال 2005، و با قوت گرفتن این شایعه، استیو جابز اعلام کرد که طی دو سال آینده به‌ طور کامل به روی بستر اینتل خواهد رفت. اپل پیش از این، سیستم عامل خود را تنها یک بار از پردازنده‌های موتورولای 68000 به پردازنده‌های ‌PowerPC‌ منتقل کرده بود.