قرص اورژانسی چیست ؟ را قبل از استفاده به خوبی بشناسید!
قرص اورژانسی، یکی از انواع قرصهایی است که برای جلوگیری از بارداری استفاده میشود. البته کاربرد آن برای زنانی است که رابطهی جنسی محافظتنشده داشتهاند یا روشهایی که در حین رابطه به کار بردهاند، موفق نبوده است. درواقع، مصرف قرص اورژانسی به زمانهایی ویژه اختصاص دارد و راهکاری عمومی برای پیشگیری از بارداری نیست. قرص اورژانسی با بهتأخیر انداختن تخمک گذاری به پیشگیری از بارداری کمک میکند. در این مقاله شما را با انواع روشهای اورژانسی پیشگیری از بارداری، شیوه عملکرد و روش مصرف قرص اورژانسی، رابطه قرص های اورژانسی با قرص های ضدبارداری و عوارض قرص اورژانسی ضد بارداری آشنا خواهیم کرد.
- قرص اورژانسی ضد بارداری
- ابزار درونزهدانی یا آی یو دی (IUD)
- نحوه اثرگذاری روشهای پیشگیری از بارداری
- پیشگیری اورژانسی در آینده چگونه خواهد بود؟
- پیشگیری برای افراد زیر ۱۶ سال چگونه است؟
دو نوع روش اورژانسی پیشگیری از بارداری وجود دارد:
- مصرف قرص اورژانسی
- ابزار درونزهدانی یا آی یو دی (IUD)
- قرص اورژانسی ضد بارداری
۳ نوع قرص اورژانسی وجود دارد که میتوان آنها را با نسخه یا بدون آن تهیه کرد. در بیشتر کشورها برای خرید قرصهای بانسخه باید حداقل ۱۷ سال داشته باشید. تعداد مصرف که ۱ تا ۲ عدد است، به دُز و برند قرص اورژانسی بستگی دارد.
بسیاری از افراد که رابطه جنسی محافظت نشده دارند برای جلوگیری از بارداری از روشهای متفاوتی استفاده میکنند. یکی از این روشها استفاده از قرص اورژانسی است که احتمال بارداری را به حداقل میرساند.
اما متاسفانه افراد زیادی هستند که اطلاعات کافی در مورد استفاده از این قرص را ندارند و همین امر سبب میشود در مصرف این قرص زیادهروی کنند و سلامت بدن خود را به خطر بیاندازند.
در این مقاله قصد داریم به معرفی قرص اورژانسی و عوارض آن بر بپردازیم. در پایان این مقاله شناخت کاملی نسبت به این قرص و عوارض آن بر سلامتی خواهید داشت.
قرص اورژانسی چیست؟
این قرص حاوی پروژسترون زیادی است و با تغییر هورمونهای بدن زنان از بروز بارداری جلوگیری به عمل میآورد. این قرص در زمانی که زنی رابطه جنسی محافظت نشده دارد و دوران باروری و تخمکگذاری است، باید مورد استفاده قرار گیرد. این قرص هرگز برای سقط جنین نیست و حتی اگر باردار شده باشید از بارداری جلوگیری نمیکند.
مکانیسم عمل این قرص بدین صورت است که آزادسازی تخمکها را متوقف میکند و از بارور شدن آنها توسط اسپرم جلوگیری به عمل میآورد.
به همین دلیل کارشناسان هشدار میدهند اگر پس از 15 روز بعد از مصرف این قرص پریود نشدید سریعا آزمایش خون بدهید و وضعیت بارداری خود را مشخص کنید.
معرفی انواع قرص اورژانسی
انواع قرصی که در داروخانهها موجود هستند به شرح زیرند:
قرص مایوِی ، قرص پلن بی واناستپ ، قرص پرونتزا ، قرص تیک اکشن ، این قرصها لوونورژسترول نیز نامیده میشوند.
استفاده از قرص ضد بارداری به عنوان قرص اورژانسی با دستورالعمل خاص.
قرص ella، فروش این قرص بدون نسخه پزشک ممنوع است.
طریقه مصرف قرص ضد بارداری به صورت اورژانسی
اگر در وضعیتی قرار گرفتید که باید قرص اورژانسی مصرف می کردید، اما به این قرص دسترسی نداشتید، میتوانید از قرصهای ضد بارداری ال دی، اچ دی استفاده کنید. اما طریقه مصرف آنها در این شرایط بسیار مهم است. طریقه مصرف این قرصها در شرایط اورژانسی به صورت زیر است:
پس از نزدیکی محافظت نشده 2 قرص ال دی و یا اچ دی را همزمان مصرف کنید و سپس 12 ساعت بعد دو قرص دیگر. در طی 72 ساعت باید 4 قرص خورده شوند.
نکته بسیار مهم: این قرصها را با معده پر میل کنید. اگر استفراغ کردید مجدا مصرف قرص را آغاز کنید.
چگونه قرص اورژانسی را مصرف کنیم؟
چگونه قرص اورژانسی را مصرف کنیم؟
این قرص را طی 72 ساعت بعد از رابطه جنسی محافظت نشده میتوانید استفاده کنید. کارشناسان توصیه میکنند بهتر است این قرص در 24 ساعت اولیه مورد استفاده قرار گیرد
این قرص به صورت یک قرص تک با دوز 1.5 و یا به صورت دو قرص با دوز 0.75 به فروش میرسد. اگر از قرص دوم (0.75) استفاده میکنید میتوانید قرص اول را بعد از رابطه جنسی محافظت نشده و قرص دوم را 12 ساعت بعد مصرف کنید. همچنین میتوانید هر دو قرص را همزمان باهم استفاده کنید.
عوارض جانبی قرص اورژانسی
یکی از مشکلات استفاده از این قرص عوارض جانبی زیادی است که به همراه دارد. عوارض جانبی این قرص به شرح زیرند:
- حالت تهوع
- درد شکمی
- استفراغ
- ناراحتی شکمی
- حساسیت پستان
- سردرد و سرگیجه
- درد لگن
- خستگی
- نوسانات خلقی
- درد عضلانی
- درد کمر
- آسیب به رحم
- عفونت لگن
- قرص اورژانسی و پریود
یکی از عوارض جانبی شدید این قرص اثرات بسیار بدی است که بر سیکل قاعدگی دارد. این قرص باعث بروز لک بینی میشود. در برخی از بانوان این لک بینی به صورت خونریزی خفیفی بروز پیدا میکند و معمولا تا 5 روز به طول میانجامد. اما اگر بعد از 5 روز خونریزی قطع نشد بهتر است با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
همچنین مصرف این قرص پریود را عقب و یا جلو میاندازد و همین امر اثرات بسیار بد روحی و جسمی برای زنان دارد. مصرف این قرص در برخی از زنان سبب میشود که تا چندین ماه پریودهای نامنظم داشته باشند.
احتمال جلوگیری از بارداری پس از مصرف قرص اورژانسی چقدر است؟
در همینجا به شما اعلام میکنم که این قرص صد در صد جلوگیری از بارداری را تضمین نمیکند. هر چقدر که زودتر از این قرص استفاده کنید خطر بارداری به همان میزان کاهش پیدا میکند. به طور کلی مصرف این قرص 3 تا 5 روز از بارداری پیشگیری میکند. اگر پس از استفاده از این قرص، پس از یک هفته از زمان همیشگی خود پریود نشدید فورا به پزشک مراجعه کنید.
آیا قرص اورژانسی خطرناک است؟
بهتر است بدانید که استفاده از این قرص خطرناک نیست اما مصرف طولانی مدت آن مانند مصرف طولانی مدت هر داروی دیگری به بدن آسیب میرساند. مطالعات بالینی نشان دادهاند که این قرص تاثیری بر قدرت باروری ندارند و سلامت تخمکها را به خطر نمیاندازد.
مصرف همزمان قرص ضد بارداری و قرص اورژانسی
این شایعه وجود دارد که مصرف همزمان قرص ضدبارداری همراه با این قرص احتمال بارداری را به صفر میرساند. اما بهتر است بدانید هر کدام از این قرصها باید برای شرایط خاصی مورد استفاده قرار بگیرند و مصرف همزمان آنها تنها ممکن است عوارض جانبی شدیدی برای شما به همراه داشته باشد اما بر احتمال بارداری اثری ندارد!
قرص اورژانسی را هر چندوقت یکبار میتوان استفاده کرد؟
این موضوع بسیار مهم است و نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت بدن دارد. کارشناسان سلامتی هشدار میدهند در طی 12 ماه 2 تا 3 بار میتوانید از این قرص استفاده کنید. در غیراینصورت آسیبهای زیادی به بدن شما وارد میشود.
در هنگام مصرف قرص اورژانسی به چه مواردی باید توجه داشته باشیم؟
در هنگام مصرف این قرص به این موارد توجه داشته باشید:
بهتر است این قرص را با شکم خالی مصرف نکنید
در طی دوساعت پس از مصرف این قرص اگر استفراغ کردید مجددا از این قرص استفاده کنید
استفراغ و اسهال بر اثرگذاری اختلال ایجاد میکند. در این مورد بهتر است با داروساز مشورت کنید
برای تهیه بهترین مکملهای دارویی و مکملهای بارداری به سایت داروخانه آنلاین مراجعه کنید.
قرص اورژانسی - بارداری
بعضی قرص های اورژانسی حاوی هورمون هستند و لوونورژسترول نام دارند. مثل:
قرص بدون نسخه مایوِی (My Way)؛
پلن بی واناستپ (Plan B One–step)؛
قرص بدون نسخه پرونتزا (Preventeza)؛
قرص بدون نسخه (Take Action).
قرص های ضد بارداری دیگر هم میتوانند مانع از بارداری بشوند، اما درصورتیکه هر بار بیش از یک عدد مصرف شود. این روش نسبت به مصرف قرصهای هورمونی لوونورژسترول، اثرگذاری کمتری دارد و باعث ایجاد حالت تهوع در فرد خواهد شد. مصرف برخی از قرص های پیشگیری از بارداری و خرید آنها باید همراه با نسخه باشد. بنابراین قبل از خرید و مصرف، بهتر است از پزشک یا پرستار دربارهی نوع مناسب قرص ضد بارداری مشورت بگیرید.
نوع دیگری از قرص های ضد بارداری موسوم به اولیپیریستال (اِلا، اِلاوان) هم وجود دارد که برای استفاده از آن نیاز به نسخهی پزشک است.
لوونورژسترول برای پیشگیری از بارداری است و برای دریافت آن محدودیتهایی نظیر حدنصاب سنی و نسخه وجود ندارد. قرص اِلا هم نوعی قرص ضدهورمونی و حاوی اولیپریستال است. اولیپریستال دارویی ضدهورمونی است که اثرات هورمونهای کلیدی برای تشکیل جنین را مسدود میکند. این قرص را فقط با نسخه میتوان خریداری کرد.
عملکرد و طریقه مصرف قرص اورژانسی
لوونورژسترول که قرص آن با عنوان لنووُل شناخته میشود، بهشکل موقتی، مانع از آزاد شدن تخمکها میشود و باروری را متوقف میکند یا باعث جلوگیری از قرار گرفتن تخمکهای بارورشده در رحم میشود. نخوه مصرف قرص اورژانسی به این صورت است که باید یک عدد قرص با دُز مصرفی مشخص استفاده کرد. اثرگذاری لووتورژسترول به زمان مصرف وابسته است. هر چقدر زودتر این قرص خورده شود، امکان پیشگیری از بارداری بیشتر خواهد بود. درواقع باید آن را در اسرع وقت مصرف کنید؛ یعنی ظرف ۷۲ ساعت پس از رابطهی جنسی حفاظتنشده. در این صورت امکان پیشگیری از بارداری به ۹۰ درصد میرسد.
از قرص اِلا (الاوان) هم تا ۱۲۰ ساعت بعد از رابطهی جنسی میتوان استفاده کرد. الا هم بهشکل یک قرص با یک دُز مصرفی مشخص استفاده میشود.
برای پیشگیری از بارداری میتوان از IUD هم کمک گرفت. این وسیله از قرار گرفتن تخمکهای بارورشده در رحم ممانعت میکند و باید ظرف ۳ روز (برای قرص ضدبارداری لوُونِل) یا ۵ روز (برای قرص ضدبارداری الاوان) بعد از رابطهی جنسی محافظتنشده در رحم قرار بگیرد. این وسیله را میتوانید در رحم نگه دارید و از آن بهعنوان یک ابزار پیشگیری از بارداری معمول و مداوم استفاده کنید. در این صورت ممکن است، عادت ماهیانهتان طولانیتر، دردناکتر و شدیدتر شود. احتمال دارد که استفاده از IUD موجب ناراحتیهایی در شما شود، ولی مصرف مسکنها، مشکلات را از بین میبرد.
عوارض قرص اورژانسی ضد بارداری چیست؟
عوارض جانبی مصرف قرص های اورژانسی بهشکل بلندمدت ظاهر نمیشوند، اما از رایجترین عوارض جانبی قرص های اورژانسی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- حالت تهوع؛
- درد شکمی؛
- خستگی؛
- سردرد؛
وقوع تغییرات در عادت ماهانه (بهجلو انداختن عادت ماهیانه و دردناکتر شدن آن)؛
احساس تهوع یا دچار شدن به آن. درصورتیکه دو ساعت بعد از مصرف لوونل یا سه ساعت بعد از مصرف الاوان دچار حالت تهوع میشوید یا باید دُز مصرفی را تغییر بدهید یا از IUD بهجای قرص اورژانسی استفاده کنید.
اگر عوارض جانبی در طی چند روز بهبود پیدا نکرد باید به پرستار یا پزشک عمومی مراجعه کنید. یعنی زمانی که:
- احساس میکنید، باردار شدهاید؛
- عادت ماهیانهتان ۷ روز بهتأخیر افتاده است؛
- عادت ماهیانهتان سبکتر و کوتاهتر از معمول است؛
در قسمت پایینی شکم، احساس درد دارید. در موارد نادری هم امکان دارد که تخمک بارورشده خارج از رحم قرار بگیرد (بارداری خارج از رحم).
برای کاهش حالت تهوع از پزشک یا داروساز مشورت بگیرید. احتمالا آنها داروهایی معرفی میکنند که قبل از خوردن قرص اورژانسی مصرف کنید و حالت تهوع را کاهش بدهید.
وسایل و قرص های ضدبارداری را از کجا میتوان تهیه کرد؟
قرص های ضد بارداری یا بهاختصار (ECPs) را میتوان در داروخانهها، مطب پزشکان، مرکز فوریتهای پزشکی بیمارستانها، مراکز سلامت زنان و… پیدا کرد. البته همانطور که پیشتر هم عنوان شد، برای تهیهی لوونورژسترول، نیازی به نسخه و تجویز پزشک نیست.
چه کسانی میتوانند از قرص اورژانسی استفاده کنند؟
بیشتر زنان میتوانند قرص های اورژانسی مصرف کنند؛ حتی زنانی که نمیتوانند از برخی محصولات هورمونی مانند پَچهای ضد بارداری یا قرص های ضد بارداری استفاده کنند. مصرف قرص های اورژانسی برای دختران زیر ۱۶ سال هم منعی ندارد.
چه کسانی از مصرف قرص اورژانسی منع میشوند؟
وقتی بارداری صورت گرفته باشد دیگر مصرف لوونورژسترول اثری نخواهد داشت. زنانی که از قبل باردار شده یا ممکن است باردار باشند هم نباید از اِلا استفاده کنند. اثرات مصرف این قرصها روی انسان در این شرایط نامشخص است اما مطالعات روی حیوانها نشان میدهد که مصرف این قرصها موجب مرده به دنیا آمدن نوزاد میشود. کسانی که دچار بیماری های مزمن هستند هم باید قبل از مصرف قرص اورژانسی با پزشک مشورت کنند.
زنانی که دچار حساسیت نسبت به مواد سازندهی قرص های اورژانسی هستند یا آسم دارند هم نباید از این داروها استفاده کنند. قرص های اورژانسی با برخی داروها هم تداخل پیدا میکند. مثل:
برخی از داروهای گیاهی؛
داروهای سِل، صرع و ایدز؛
داروهای کاهش اسید معده مانند امپرازول (omeprazole)؛
آنتی بیوتیک های نهچندان معروف (مثل ریفابوتین و ریفامپسین).
قرص اِلا با وجود مصرف داروهای فوق کارایی خود را از دست میدهد اما مصرف قرص لوونل با افزایش دُز، همچنان مقدور خواهد بود.
شیردهی در زمان مصرف قرص اورژانسی چگونه است؟
مصرف قرص لوونل در زمان شیردهی ایرادی ندارد. البته ممکن است، مقدار اندکی از هورمونهای موجود در قرص به شیر مادر راه پیدا کند. ولی در هر حال خطری برای نوزاد بهوجود نمیآید. آثار مصرف الاوان در طول شیردهی هنوز مشخص نیست. اما سازندگان این قرصها به افراد پیشنهاد میدهند که تا یک هفته بعد از مصرف الاوان، به فرزند خود شیر ندهند.
مصرف همزمان قرص های اورژانسی و سایر قرص های ضدبارداری
قرص اورژانسی - ضد بارداری
در صورت وقوع موارد زیر نیاز به مصرف قرص اورژانسی وجود دارد:
فراموش کردن مصرف قرص های ضد بارداری عادی؛
عدم استفاده درست از حلقه یا پَچ ضد بارداری؛
تأخیر در استفاده از وسایل ضد بارداری درونکاشت (مثل IUD) یا دیر شدن تزریق آمپول ضد بارداری.
در صورت مصرف قرص لوونل باید:
قرص ضد بارداری بعدی را بخورید و ظرف ۱۲ ساعت بعد از مصرف قرص از حلقه یا پچ ضد بارداری جدید استفاده کنید.
به استفاده از قرص های ضد بارداری به شکل معمول خود ادامه بدهید.
از سایر وسایل پیشگیری هم استفاده کنید. مثلا کاندوم برای:
۷ روز، درصورتیکه از حلقه، قرص یا پچهای ضد بارداری (بهجز قرص ضد بارداری کلیرا)، وسایل درونکاشت یا تزریقی استفاده میکنید.
۹ روز، درصورتیکه قرص های ضد بارداری کلیرا (Qlaira) را مصرف میکنید.
۲ روز، درصورتیکه فقط از قرصهای پروژسترونی استفاده میکنید.
اگر قرص الاوان مصرف میکنید:
حداقل ۵ روز برای خوردن قرص ضدبارداری بعدی صبر و از حلقه یا پچ جدید استفاده کنید.
از وسایل دیگر پیشگیری از بارداری مانند کاندومها تا شروع مجدد استفاده از قرص های ضد بارداری به مدت زمان اضافی زیر کمک بگیرید:
۷ روز، درصورتیکه از پچ، حلقه، وسایل درونکاشت، تزریق یا سایر قرص های ضد بارداری (بهجز کلیرا) استفاده میکنید.
۹روز، درصورتیکه از قرص های ضد بارداری کلیرا استفاده میکنید.
۲ روز، درصورتیکه از قرصهای پروژسترونی استفاده میکنید.
پزشک یا پرستاری متخصص در این زمینه بهتر میتواند به شما درباره مدت زمان استفاده از وسایل پیشگیری جانبی دیگر مشاوره بدهد.
آیا میتوان از قرص اورژانسی قبل از رابطهی جنسی استفاده کرد؟
قرص اورژانسی - رابطه جنسی
شما میتوانید از قرص اورژانسی پیش از برقراری رابطهی جنسی محافظتنشده استفاده کنید، اگر:
از تأثیر روشهای دیگر پیشگیری نگران هستید؛
روشهای پیشگیری را بهکار نمیگیرید.
بهتر است درباره مصرف قرص های اورژانسی قبل از رابطه با پزشک مشورت کنید و نسبت به روشهای مختلف پیشگیری اطلاعات کسب کنید.
آیا قرصها مانع از انتقال بیماریهای مقاربتی میشوند؟
پاسخ به این پرسش منفی است. قرص اورژانسی نقشی در جلوگیری از انتقال بیماری های مقاربتی مانند ویروس HIV (ویروس بیماری ایدز) ندارد. بهترین راه برای پیشگیری از بیماریهای مقاربتی، برقراری رابطه با افراد سالم و استفاده از کاندوم است.
ابزار درونزهدانی یا آی یو دی (IUD)؛ روش دیگر اورژانسی جلوگیری از بارداری
عملکرد IUD برای پیشگیری از بارداری چگونه است؟
IUD جسمی بهشکل T و از جنس پلاستیک و مس است که پرستار یا پزشک، آن را درون رحم کار میگذارد. IUD با آزاد کردن مس در رحم، مانع از قرار گرفتن تخمک در رحم و بارور شدن آن میشود. تا پنج روز بعد از برقراری رابطهی حفاظتنشده یا تا پنج روز بعد از اولین فرصت ممکن برای تخمکگذاری بهمنظور جلوگیری از بارداری میتوان از این وسیله کمک گرفت.
عوارض جانبی IUD چیست؟
بهندرت بعد از استفاده از IUD مشکلی بهوجود میآید اما برخی از عوارض جانبی استفاده از آن به شرح زیر است:
درد؛
عفونت؛
آسیب دیدن رحم؛
خروج IUD از رحم؛
عادتماهیانه دردناکتر، شدیدتر و طولانیتر (درصورتیکه از IUD بهعنوان روش پیشگیری دائمی استفاده شود).
چه کسانی میتوانند از IUD استفاده کنند؟
بیشتر افراد، حتی کسانی که به HIV مبتلا هستند هم میتوانند از IUD استفاده کنند. پزشک و پرستار قبل از کار گذاشتن این وسیله در رحم دربارهی سابقه پزشکی شما پرسشهایی مطرح میکند. در موارد زیر ممکن است، استفاده از IUD فکر خوبی نباشد:
وجود عفونت در لگن یا عفونتی ناشی از نزدیکی که درمان نشده باشد؛
وجود مشکلاتی در دهانه یا خود رحم؛
خون ریزیهای بیدلیل بعد از نزدیکی یا در فواصل عادت ماهیانه.
استفاده از IUD اورژانسی با هیچ دارویی تداخل پیدا نمیکند.
نحوه اثرگذاری روشهای پیشگیری از بارداری
قرص اورژانسی - اثرگذاری
اگر بعد از برقراری رابطهی جنسی از لوونورژسترول مطابق دستورالعمل استفاده شود، احتمال بارداری کاهش پیدا میکند. بهکمک این قرص، ۷ زن از هر ۸ زن از بارداری خود جلوگیری میکنند. البته تحقیقات نشان میدهد که قرص نامبرده برای زنانی که اضافهوزن دارند یا دچار چاقی افراطی هستند، مفید واقع نمیشود. این گروه از زنان بهتر است از IUD استفاده کنند.
در پژوهشهای صورتگرفته، نشان داده شد که مصرف اِلا هم نرخ بارداری را از ۵/۵ و ۵/۶ درصد به ۲/۲ و ۱/۹ درصد میرساند. نتیجهی یک تحقیق تلفیقی هم نشان داد که اثرگذاری اِلا تا ۱۲۰ ساعت بعد از رابطهی جنسی محافظتنشده باقی میماند.
اگر بعد از مصرف قرص اورژانسی، رابطهی جنسی محافظتنشده داشتهاید، احتمال بارداری به قوت خود باقی میماند. استفاده از این قرصها بهعنوان راهی دائمی و معمول برای پیشگیری از بارداری توصیه نمیشود. اما در صورت نیاز میتوانید از آنها بیش از یک بار در چرخهی عادت ماهیانه خود استفاده کنید.
اگر IUD را هم ظرف ۵ تا ۷ روز بعد از رابطه محافظتنشده در رحم قرار بدهید، احتمال پیشگیری از بارداری به ۹۹ درصد خواهد رسید.
پیشگیری اورژانسی در آینده چگونه خواهد بود؟
قرص اورژانسی - پیشگیری
اگر از روشهای رایج و دائمی برای پیشگیری از بارداری استفاده نمیکنید، احتمال دارد که به استفاده از روشهای پیشگیری اورژانسی روی بیاورید تا از بارداری ناخواسته جلوگیری کنید. روشهای متعدد پیشگیری میتوانند در طولانیمدت، شما را از بارداری ناخواسته دور نگه دارند. مثلا:
تزریق آمپول ضدبارداری؛
استفاده از سیستم و ابزارهای درونکاشتی IUS و IUD.
برای آشنایی با موارد بیشتر میتوانید از پزشک و پرستاران هم کمک بگیرید.
پیشگیری برای افراد زیر ۱۶ سال چگونه است؟
استفاده از وسایل پیشگیری معمولا منع سنی ندارند. ولی معمولا چنانچه فردی کمسن و سال برای دریافت این وسایل و داروها به پزشک و پرستاران مراجعه کند، از او خواسته میشود که موضوع را با والدین خود در میان بگذارد. درصورتیکه بهنظر برسد از فرد زیر ۱۶ سال سوءاستفاده خواهد شد، فروش و در اختیار قرار دادن این وسایل و داروها کمی سختگیرانهتر میشود.